کتاب بهترین دوست انسان است که دست او را می‌گیرد و با خود به یک دنیای خیال‌انگیز و پر رمز و راز می‌برد. دنیایی که می‌شود ساعت‌ها در آن زندگی کرد و از شگفتی‌های آن لذت برد. اما مسئله اینجاست که چه کتابی را برای خواندن انتخاب کنیم؟ کتاب خوب چه کتابی است؟ به خصوص زمانی که می‌خواهید کتابی را برای کودکان بخوانید باید به این نکته توجه کنید که کتاب مورد نظر باید دارای ویژگی‌های خاصی بوده و مناسب سن بچه‌ها باشد. در این مقاله مهمترین ویژگی‌های یک کتاب خوب که مناسب کودکان بوده و برای آنها مفید است را بیان می‌کنیم. اگر قصد خرید یا خواندن کتاب برای دلبند خود را دارید و فاکتورهای مهم یک کتاب مناسب سن او را نمی‌دانید. ما در این مطلب اطلاعاتی را در این زمینه به شما خواهیم داد. در صورت تمایل به این بحث تا پایان صفحه همراه ما باشید.
کتاب خوب مناسب سن کودکان
اینکه تصور کنید هر کتابی با طرح‌ها و داستان‌های جذاب مناسب سن کودک شما بوده و همین که کودک شما از آن لذت ببرد برای خواندن کتاب برای او کافی باشد. تصوری اشتباه است و از آنجا که کتاب‌ها در شکل‌گیری شخصیت کودک تاثیر به سزایی دارد. بنابراین باید درباره گروه بندی سنی کتابهای کودک اطلاعات بیشتری داشته و کتاب مناسب رده سنی او را انتخاب نمایید.
نخستین گروه‌بندی سنی کتاب‌ها
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که در دهه ۴۰ شمسی تاسیس گردید. کتابهای مناسب کودکان را از سنین خردسالی تا انتهای نوجوانی گروه‌بندی کرد که این دسته‌بندی روی بسشتر کتابهای ارائه شده توسط این کانون قابل مشاهده است.
این گروه‌بندی به قرار زیر میباشد:
- گروه اول: سال‌های پیش از دبستان
- گروه دوم: سال‌های آغاز دبستان یعنی کلاس‌های اول، دوم و سوم
- گروه سوم: سال‌های پایان دبستان یعنی کلاس‌های چهارم و پنجم
- گروه چهارم: تمام کلاس‌های دوره راهنمایی
- گروه پنجم: تمام کلاس‌های دوره دبیرستان
این گروه‌بندی مربوط به سال‌ها پیش است و امروزه خیلی نمی‌تواند قابل اعتماد باشد. به طور مثال سال‌های قبل از دبستان که شش سال اول زندگی کودک بوده و رشد بچه‌ها در این سال‌ها سریع اتفاق می‌افتد. بنابراین کتابی که مناسب یک نوزاد است نمی‌تواند مناسب یک کودک ۵ یا ۶ ساله باشد و جذابیت خاصی برای او ندارد. کتابهای خردسالان از جنس پارچه، نمد یا مقوای ضخیم هستند که توسط کودکان نوپا پاره و خراب نشوند ولی یک کودک ۴ سال به بالا می‌تواند یک کتاب مقوایی معمولی داشته باشد، چون مغز این کودکان به اندازه از رشد و پختگی رسیده که کتاب خود را پاره یا خراب نکنند.
از طرفی کودکان با یکدیگر تفاوت‌های زیادی دارند و سرعت رشد، کتابهای مورد علاقه کودک، میزان مطالعه قبلی و.... در کودکان متفاوت است. بنابراین نمی‌شود به این گروه‌بندی ساده و ابتدایی اکتفا نمود و باید راهنمای انتخاب کتاب مناسب برای کودک را در اختیار داشت.
نکاتی که برای انتخاب یک کتاب خوب باید به آن توجه کنید کدامند؟
دایره واژگان کودک
اولین نکته مهمی که باید برای انتخاب کتاب مناسب برای کودک خود در نظر داشته باشید، توجه به دایره واژگان کودک است. اگر کودک شما از دایره واژگان گسترده‌ای برخوردار نباشد درک مفاهیم برخی کتاب‌ها برای او سخت میباشد و شما می‌توانید کتاب‌هایی را برای کودک بخوانید که با دایره واژگان و فهم کلمات او تناسب داشته باشد. ولی بهتر است برای بالا بردن دایره واژگان کودک خود به خواندن کتاب‌هایی با مفاهیم جدید که قبلا با آن مفاهیم آشنایی نداشته بپردازید.
مثلا اگر کودک شما تمام حیوانات جنگل را نمی‌شناسد و نام آنها را نمی‌داند برای او یک کتاب داستان درباره حیوانات جنگل بخوانید که تصاویر حیوانات در این کتاب وجود داشته باشد و با نشان دادن هر یک از حیوانات به کودک و یاد دادن نام آنها به او کودک را با ظاهر و نام حیوانات جدید آشنا نمایید. این کار علاوه بر گسترده‌تر کردن واژگان کودک شما، دانش او را نیز افزایش می‌دهد.
نداشتن برچسب سنی روی کتاب‌ها
اینکه کتاب‌ها برچسب سنی داشته باشند مسئله جالبی نیست. به طور مثال اگر روی یک کتاب برچسب سنی سال‌های پایان دبستان( چهارم و پنجم) خورده باشد. زمانی که یک کودک کلاس سومی این برچسب را مشاهده کند از خواندن آن منصرف شود و با این تفکر که حتما این کتاب مناسب سن او نیست یا نمی‌تواند درک خوبی از مفاهیم آن داشته باشد کتاب را کنار بگذارد. این امر باعث می‌شود تا کودک خواندن این کتاب‌ها را اشتباه تلقی کرده و از کسب تجارب جدید دور بماند.
تصاویر زیبا و خوش رنگ
تصاویر اهمیت خیلی زیادی در جذابیت و روشنگری کتاب‌ها دارند. عکس کتاب گاهی حتی از خود متن کتاب مهم‌تر هستند و کودک با نگاه کردن به آنها حتی قبل از خواندن متن می‌تواند داستان کتاب را در ذهن خود مجسم کند. همچنین وجود تصاویر برای درک بهتر مفاهیم توسط کودک کاملا موثر است. از این رو باید کتاب‌هایی با رنگ‌های روشن و تصاویر جذاب برای کودکان انتخاب کرد. کتاب‌هایی با رنگ‌های تیره و تصاویر بی‌کیفیت می‌تواند موجب خشم و افسردگی کودک شده و از علاقه او به خواندن کتاب بکاهد.
توجه به علاقه کودک
از دیگر عناصر مهم در تهیه و انتخاب کتاب توجه به موضوع مورد علاقه کودکان است. همانگونه که ما بزرگترها خود به موضوعاتی خاص مثل رمان، شعر، مطالب علمی و…. علاقه داریم. کودکان هم ممکن است به موضوعات خاصی همچون داستان حیوانات، آشپزی و…. علاقه‌مند باشند و یا به کتابی در زمینه درسی یا آموزشی نیاز پیدا کنند. بنابراین با شناخت این علایق و نیازها در کودک باید کتاب مورد نظر را از ناشر معتبر تهیه کنیم و در هنگام تهیه کتاب به کارآمد بودن و به روز بودن اطلاعات آن توجه داشته باشیم.
متن شیوا و روان
یکی از مهمترین فاکتورهای کتاب مناسب برای کودک داشتن بیان زیبا و روان کودکانه است. همچنین متن کتاب باید فونت قلم و نوشتاری مناسب داشته باشد تا برای کودکان واضح و خوانا بوده و آنها را در خواندن کتاب دچار مشکل نکند. شیوه‌های نگارش مختلفی برای تالیف کتاب‌ها وجود دارد. ولی برای کتاب کودک باید شیوه نگارشی مناسب آنها را انتخاب نمود که نگارش ساده چاپی بهترین شیوه نگارش برای کودکان مبتدی محسوب می‌شود. در این نوع نگارش حروف الفبا به همان صورتی نوشته می‌شوند که کودکان آموزش دیده‌اند. کتابهای کودک در ابتدا باید با خط درشت نگارش شوند و به مرور زمان که کودکان در خواندن، توانایی‌های بیشتری کسب کردند، اندازه فونت کلمات می‌تواند کوچک‌تر باشد.
کیفیت و جذابیت ظاهر کتاب
ظاهر کتاب به خصوص طرح روی جلد باید زیبا و جذاب باشد تا کودک به محض دیدن آن مجذوب کتاب شده و به خواندن آن تشویق شود. همچنین کتاب کودک باید دارای صحافی خوب و باکیفیتی باشد که تا مدتها مورد استفاده قرار گرفته و به راحتی خراب نشود.
اندازه و قطر کتاب نیز اهمیت زیادی دارد. زیرا کودک بیشتر به کتابهای کم حجم و سبک که حمل‌ونقل آسانی دارند علاقه دارد و کتابهای با حجم زیاد که دارای محتوای طولانی هستند مورد پسند آنها نیست. چون اکثر کودکان حوصله خواندن کتابهای طولانی و قطور را ندارند و ممکن است از آن دلزده شوند.
کتابهای خوب را باید چگونه و از کجا تهيه کرد؟
اگر می‌خواهید یک کتاب خوب برای کودک خود انتخاب کنید باید به چند نکته توجه کنید؛ نکاتی همچون نویسنده کتاب، موضوع کتاب، تصویرگر، مترجم، ناشر کتاب، علاقه کودک و اینکه کتاب حاوی چه پیام‌هایی است از جمله مهمترین نکاتی هستند که در زمان تهيه کتاب باید به آنها دقت کرد. نویسنده‌های خوب زیادی وجود دارند که شما می‌توانید کتابهای آنها را تهيه کرده و با خیال آسوده برای کودک خود بخوانید. نویسنده‌های خوب تنها با ناشران باتجربه و معتبر همکاری می‌کنند. بنابراین برای خرید کتاب هرگز به سراغ سوپرمارکت‌ها و دکه‌ها نروید. به این دلیل که آنها کتابهای باکیفیت و کتاب‌هایی که توسط نویسنده‌های خوب نگارش شده‌اند را به شما ارائه نمی‌دهند. از دیگر فاکتورهای مهم کتاب خوب ترجمه خوب است زیرا یک ترجمه بد و نادرست تاثیرات منفی روی کل کتاب دارد.
تاثیرات خواندن کتاب خوب روی کودک
خواندن کتاب برای کودک یا توسط او علاوه بر سرگرم شدن کودکان و لذت بردن از دنیای خیالی کتاب‌ها مزایای دیگری را نیز به همراه دارد.
کتابهای خوب تاثیرات مثبت زیادی روی کودکان دارند. بالا رفتن قوه تعقل و تخیل، به دست آوردن اطلاعات در زمینه‌های مختلف، زیاد شدن علاقه کودک به مطالعه، باز شدن فکر کودک، تجارب داستان‌های جدید و… از اثرات مفید خواندن کتاب است. کودکان با هر کتاب مطالب جدید و باارزشی را می‌آموزند، علایق و استعدادهای خود را شناخته و پرورش می‌دهند و مسائل را بیشتر و بهتر از قبل درک می‌کنند.
در این مقاله از فروشگاه ال آی اطلاعاتی درباره ویژگی‌های کتاب مناسب کودکان و نکاتی که هنگام تهیه کتاب برای کودک باید به آن توجه داشته باشید، به شما ارائه دادیم. امیدواریم این محتوا برای شما مفید و راه‌گشا بوده باشد. به هر حال باید بدانید کتاب خوب و مناسب باعث بالا رفتن فهم و دانش کودک شما شده و تمام جوانب زندگی کودک را در حال و آینده تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. بنابراین لازم است قبل از تهیه هر گونه کتاب برای دلبند خود حواستان را نسبت به فاکتورهای مهم کتاب مناسب کودک جمع کرده و علاوه بر پر کردن ذهن کودک با مطالب مفید لذت خواندن کتاب را برای او تا چند برابر افزایش دهید.
